Ayçiçeği gübreleme hakkında bilgiler edinmeden önce ayçiçeği bitkisinin tarla bitkileri göz önünde bulundurulduğunda ülkemizin en önemli yağ bitkisi olarak öne çıkmakta olduğunu bilmenizde fayda var. Özellikle çiğit üretim bakımından ayçiçeği ile baş başa gitmesine rağmen tohumlarındaki yağ oranı bakımından ayçiçeği tartışmasız olarak ülkemizde birinci sırada yer almaktadır.
Ayçiçeği gübreleme programı içerisinde Bakanlık Onaylı tesislerde üretilen gübreler kullanılmalıdır. Kullanım Şekli ve dozu ve faydaları hakkında satış sayfamızdan bilgi alabilirsiniz.
Ülkenin toplam bitkisel yağ üretiminin yarısından fazlasını karşılayan ayçiçeği tohumlarında ortalama yüzde 40 oranında yağ bulunmaktadır. Fakat son yıllarda geliştirilen çeşitlerle birlikte ayçiçeği gübreleme işlemleriyle desteklenerek yağ oranı yüzde 50 seviyelerine kadar ulaşmıştır.
Oldukça hızlı gelişen bir bitki olduğu için ayçiçeği gübreleme işlemleri de büyük önem teşkil etmektedir. Bu yüzden yapraktan en iyi verimi alabilmek adına ayçiçeği toprağını gübrelerken doğru gübrenin kullanılmasına dikkat edilmesi gerekmektedir. Hemen hemen tüm yağlık bitkilerde olduğu gibi ayçiçeği bitkisinin gelişiminde de kilit rol oynayan element potasyumdur. Bu yüzden potasyum bakımından zengin ve kalın taban arazilerde ayçiçeği bitlisi çok iyi ve sağlıklı bir şekilde yetişebilmektedir. Ayçiçeği gübresi de toprağın potasyum bakımından zengin olmasını sağladığı için bitkilerden alınan verimi en üst seviyeye çıkaran önemli bir unsurdur. Bu nedenle ayçiçeği gübreleme işlemlerinde potasyum bakımından zengin ürünlerin tercih edilmesi en doğru seçenekler arasında yer alacaktır.
Ayçiçeği Gübreleme Programı Nedir
Ayçiçeği gübreleme programı, ekim yapılan bölgeye göre değişiklik göstermektedir. Ayçiçeği ekim zamanını belirleyen en önemli faktörler sıcaklık başta olmak üzere yağıştır. Ayçiçek ekimi yapılacak olan toprağın sıcaklığının 8 ila 10 santigrat derece olduğu dönemde ekimin yapılması gerekmektedir. Fakat çimlenmenin gerçekleşti dönemde toprak sıcaklığı 12 santigrat dereceye kadar çıkabilmektedir. Ayçiçeği yetiştiriciliğinde dekara atılacak tohum miktarının yanı sıra;
- Ekim şekli,
- Tohum iriliği,
- Bitki sıklığı,
- Mibzer tipi
gibi değişkenlere bağlı olarak değişiklik gösterebilmektedir. Mibzer tipi göz önünde bulundurulduğunda 1 ila 3 kg arasında değişen tohum miktarı özellikle normal mibzerle ekim sırasında dekara 1 ila 1.5 kg tohumluk kullanılmalıdır. Ancak pnömatik mibzer kullanılıyorsa bu durumda 400 ila 500 gram arasında tohumluk yeterli görülmektedir. Ayçiçeği gübreleme işlemlerinden önce ekim derinliği de toprağın yapısına, nem durumuna ve tohum iriliğine bağlı olarak 4 ila 8 cm arasında değişiklik gösterebilmektedir.
Sıra mibzer kullanılarak yapılan ekimde ise sıra arası 60 ila 70 cm arasında sıra üzeri ise 20 ila 40 cm arasında değişiklik göstermektedir. Kuru koşullar ve vejetasyon dönemlerinde ise az yağış alan bölgelere ayçiçeği ekimi yaparken daha seyrek ekim yapılması gerekmektedir.
Kumlu Toprakta Ayçiçeği Gübreleme Programı
- Sonbahar döneminde 3 ton/dak yanmış çiftlik gübresi
- Ekimden 20 gün önce 400 kg/dak tarım kreci atıldıktan sonra toprağın sürülmemesi gerekir.
- Ekimden önce 20 kg/dak delta humus
- Ekimden önce 10 kg/dak delta leoçin
- Taban gübresi olarak 10 – 15 kg/dak amonyum nitrat
- Taban gübresi olarak 70 – 80 kg/dak potasyum nitrat
- Bitki 8 yaprak olunca 15’er gün arayla 3 kez 400 kg/dak delta azot gübresi
- Meyve tutumu başlangıcından itibaren 10’ar gün arayla 3 kez kg/dak delta kalsiyum gübresi
- Meyve tutumundan itibaren 10’ar güb arayla 3 kez 300 kg/dak delta K-50 gübresi
- İlk sulamanın ardından ayda 1 kez sezon boyunca 1 kg/dak Delta humate gübresi
Tınlı Toprakta Ayçiçeği Gübreleme Programı
- Sonbaharda 3 ton/dak yanmış çiftlik gübresi
- Ekimden önce 20 kg/dak Delta humus ayçiçeği gübreleme
- Ekimden önce 10 kg/dak delta leoçin gübresi
- Taban gübresi olarak 10 kg/dak amonyum nitrat gübresi
- Taban gübresi olarak 15 kg/dak potasyum nitrat gübresi
- Bitki 8 yaprak olunca 15’er gün arayla 3 kez 400 kg/dak delta azot gübresi
- Meyve tutumu başlangıcından itibaren 10’ar gün arayla 3 kez kg/dak delta kalsiyum gübresi
- Meyve tutumundan itibaren 10’ar güb arayla 3 kez 300 kg/dak delta K-50 gübresi
- İlk sulamanın ardından ayda 1 kez sezon boyunca 1 kg/dak Delta humate gübresi
Ayçiçeği Gübre Fiyatları Nedir
Ayçiçeği gübre fiyatları kullanılan gübrenin çeşidine ve element bakımından zenginliğine göre değişiklik göstermektedir. Bu bakımdan ayçiçeği gübreleme işlemlerinde potasyum ağırlıklı ayçiçeği gübresinin fiyatları, azot açısından zengin gübrelere göre değişiklik gösterebilmektedir. Ayrıca gübrenin taban gübresi mi yoksa yaprak gübresi mi oluşuna bağlı olarak da gübre fiyatlarının birbirinden farklılaştığını söylemek mümkündür. Bu alanda tedarikçilerden en güncel fiyatları alabilirsiniz.
Ayçiçeği Gübresinin Faydaları
Ayçiçeği gübresi ile birlikte verimi artırma mümkün olabilmektedir. Özellikle bitkinin vejetatif gelişimi açısından çok faydalı olan ayçiçeği gübreleme işlemleri sayesinde bitkilerin tabla kısmı genişlemekte ve danelerin yağ oranında da ciddi bir artış görülebilmektedir. Dolayısıyla birim miktardan alınan verimi en üst düzeye çıkarmak için mutlaka doğru gübreler ve gübreleme programı uygulanması etkili olmaktadır.
Ayçiçeği gübreleme işlemlerinde genellikle NPK içerikli kompoze gübreler tercih edilmektedir. Taban gübresi olarak kullanılan bu gübrelerin dışında ayçiçeğinin boyu 30 cm civarını bulduğunda en az 1 kere bor ve hümik asit içerikli yaprak gübrelerinin kullanılmasına da dikkat edilmelidir.
Ayçiçeği Yetiştiriciliğinde Azot ve Azotlu Gübreler
Ayçiçeği tarımında kullanılan gübreler arasında azotlu gübreler de yer almaktadır. Özellikle ayçiçeği yetiştirilen topraklarda bitkinin alabileceği formda azot miktarında yetersizlik görülmesi durumunda bitkinin cılız yapılı ve boğumlarının gevrek yapılı olduğu görülmektedir. Öte yandan ayçiçeği bitkisini yaprak sayısında azalmaların meydana gelmesi ve normal yaprak iriliğine göre çok daha küçük yapraklardan oluşması gibi problemler de ayçiçeği gübreleme yapılmasını gerektiren unsurların arasında yer almaktadır.
Ayçiçeği toprağının azot noksanlığı belirtileri öncelikle belirtileri önce bitkinin dip kısmındaki ilk çıkan yapraklarda başlamakta ve daha sonra bitkinin üst kısmına doğru ilerlemektedir. Eğer çok ileri düzeyde azot eksiliği mevcut a bu durumda ayçiçeği bitkisinin alt yapraklarında zamansız kurumalar meydana gelmektedir. Ayrıca çiçek tablasında daneler tam dolmayacak ve yer yer boşluklar görülecektir. Bu yüzden ürün azlığı kaçınılmaz olacağı için ayçiçeği gübreleme tekniklerinin başarılı şekilde uygulanması gerekmektedir.
Bitkinin azotu en iyi şekilde özümseyebilmesi için toprağa uygulanan azotlu gübrelerden bazıları şunlardan oluşmaktadır:
- Amonyum Sulfat gübresi
- Üre gübresi
- Amonyum nitrat gübresi
- Kalsiyum nitrat gübresi
Azotlu Gübrelemede Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
Ayçiçeği tarımında bazı yetiştiriciler, azot bazlı gübreleme yaptıklarında ilk dönemde ayçiçeği bitkisinde hızlı bir gelişme görebilmektedir. Bitkinin yaprakları iri ve koyu yeşil görünümüne sahip olmasının yanı sıra yaprak yapısı da kaba dokulu bir hale gelir. Ancak bu durum bitkiden yüksek ürün alacağının göstergesi olarak kabul edilmemelidir. Verimin azalmasının yanı sıra danedeki yüzdelik yağ oranında da azalmalar kaçınılmaz olmaktadır.
Bununla birlikte sulama yapılmayan yörelerdeki ayçiçeği yetiştiriciliğinde ayçiçeği gübreleme işlemlerinde sadece azotlu gübre kullanılması durumunda toprakta zaten yetersiz miktarda bulunan su normale oranla bitki tarafından çok daha hızlı bir şekilde tüketileceği için ayçiçeği talbaları küçük oluşacaktır. Ayrıca tablalarda oluşan danelerin içinin boş çıkmasıyla da ürün miktarında ciddi anlamda bir düşüş görülebilmektedir.
Tüm bitkilerde olduğu gibi ayçiçeği yetiştirme işlemlerinde de bitki besini olarak azotu topraktan almaktadır. Nitrat ve amonyum halinde topraktan beslenen ayçiçeği, özellikle fazla yağışların olmasıyla birlikte gübrelemeyi de beraberinde getirmektedir. Yağışla yıkanan toprakta eksikliği görülen azotun amonyum formunda verilmesine dikkat edilmelidir. Bu yüzden taban ayçiçeği gübreleme işlemlerinde kullanılan azotun tamamına yakını amonyum formunda kullanılmalıdır.
Ayçiçeği Yetiştiriciliğinde Fosfor ve Fosforlu Gübreler
Bütün bitkilerde olduğu gibi ayçiçeği yetiştiriciliğinde de fosforun önemi oldukça büyüktür. Bitkinin enerji metabolizmasının sağlıklı bir şekilde işlemesi için mutlak suretle gerekli bir besin maddesi olan fosfor, ayçiçeği gübreleme işlemleri sayesinde eksik olan toprağa ideal oranda aktarılabilmektedir.
Ayçiçeği toprağının fosfor bakımından eksik olması durumunda bitkinin yapraklarının rengi koyu yeşile dönmektedir. Eğer havaların soğuk olması da eklenirse bu durumda ayçiçeği bitkisinin yapraklarının mavimsi ya da mor rengi aldığı görülebilir. Ayrıca yaprak ayasında nekrotik lekeler görülmeye başlar. Fosfor eksikliği yüzünden ayçiçeği bitkisinin yaprak boyu küçülür ve yaprak sapı kısa boylu ve sert bir hal alır. Tabla çapı küçüklen bitkinin tablasında yer yer boşluklar meydana gelir. Tüm bu koşullar altında ürün miktarının yanı sıra denelerdeki yağ oranında da ciddi düşüş kaçınılmaz olmaktadır.
Ayçiçeği yetiştiriciliğinde bu tür olumsuzluklardan kaçınılması için ayçiçeği gübreleme konusunda gerekli işlemlerin uygulanmasına dikkat edilmelidir. Ülkemizde bünyesinde sadece fosfor ihtiva eden gübreler bulunmaktadır. Granül yapısına sahip olan bu gübreler sayesinde bitkiye yüzde 43-44 oranında fosfor ihtiva edilebilmektedir. Toprağa verildikten sonra toprakta kalsiyum iyonunun fosfat iyonundan ayrılmasıyla birlikte toprağın ayçiçeği yetiştirilmesine uygun bir hale getirilmesi ve PH değerinin dengelenmesi mümkün olabilmektedir. Bu yüzden asit karakterli topraklarda mutlaka ayçiçeği gübreleme yapılırken bu tür gübrelerin tercih edilmesine dikkat edilmelidir.
Ayçiçeği toprağının gübrelenmesinde fosfor eksikliğini gidermek için kullanılan gübrelerden bazıları şunlardan oluşmaktadır:
- Triple Süperfosfat (TSP)
- Normal Süperfosfat (NSO)
- Diamonyumfosfat (DAP)
Ayçiçeği Yetiştiriciliğinde Potasyum ve Potasyumlu Gübreler
Ayçiçeğinin sağlıklı ve besili bir şekilde yetişmesi için potasyum büyük önem taşımaktadır. Karbonhidrat, yağ ve protein oluşumunda enzimatik reaksiyonları yerine getiren potasyum, bitkinin ekonomik su kullanımını da teşvik etmektedir. Öte yandan ayçiçeği gübreleme sayesinde bitkinin hastalık ve zararlı canlılara karşı dayanıklığı da artırılmış olmaktadır. Ayçiçeği toprağında potasyum eksikliği görülmesi halinde gerçek yaprakların uç ve kenarlarında önce açık yeşil ve bir süre sonra da kahverengine dönüşen lekeler meydana gelmektedir.
Ayçiçeği gübreleme işlemlerinde potasyum ağırlıklı gübreler kullanıldığında danedeki yüzdelik yağ miktarı artarken, potasyum klorür bazlı gübrelerin ise yüzdelik yağ oranını azalttığı bilinmektedir. Dolayısıyla gübreleme işlemlerinde bu kriterler göz önünde bulundurularak gerekli çalışmaların yapılması ve doğru gübrenin seçilmesi gerekmektedir.
Ayçiçeği Yetiştiriciliğinde Önemli Besin Elementleri
Ayçiçeği yetiştirirken tüm bu gübre takviyelerinin yanı sıra toprakta zaman zaman magnezyum noksanlığı da görülmektedir. Toprakta magnezyumun eksik olduğunun ilk belirtisi ayçiçeğinin alt yapraklarında yaşlı damar aralarında renk açılması şeklinde görülür. Magnezyum eksikliği genellikçe çok hafif yapılı kum biçimindeki topraklarda daha sık görülmektedir.
Ayçiçeği üretim alanlarında bor noksanlığı sıklıkla görüldüğü için bu alanda ayçiçeği gübreleme yapılarak gerekli elementlerin toprağa aktarılması sağlanabilmektedir. Özellikle tablada büyük boşlukların ve kahve rengi kısımların ortaya çıkması durumunda magnezyum nitrat gübrelerinin kullanılması kaçınılmaz olmaktadır. Gübreleme işlemlerinde ayçiçeği ekilen toprağın dekarına 10 ila 15 kilogram miktarında magnezyum sülfat ya da magnezyum nitrat gübreleri uygulanmalıdır.
İlk yorum yapan olun